Mu’cizat-ı Kur’aniye ünvanını taşıyan Yirmi Beşinci Söz’de Kur’an’ın 40 cihetten mu’cize olduğu ispat edilir. Bu 40 i’caz cihetinden üçüncüsü Kur’an’ın “üslub”undaki “bedaat”tir. Kur’an’ın öyle bir üslubu vardır ki hiç kimseyi taklit etmemiştir ve hiç kimse de onu taklit edemiyor. Bunun neticesi olarak Kur’an daima gençliğini, tazeliğini, harikuladeliğini koruyor.
Kur’an’ın harikulade üslubunun bir yönü mukattaa harfleridir. Bağımsız, ayrı harfler manasına gelen mukattaa harfleri “elif-lam-mim”, “elif-lam-ra”, “ha-mim”, “ta-sin”, “ya-sin” gibi şifreli harf dizileridir. Bu harfler, anahtarları Peygamber Efendimiz (a.s.m.) ve onun manevi varisleri olan asfiyaların elinde olan ilahi şifrelerdir. Aziz Üstad’ın ifadesiyle, mukattaa harfleri cihetiyle Kur’an “ulûhiyetin azamet-i haşmeti haysiyetiyle, başlarında bazen şifre bulunan bir muhabere mecmuası” mahiyetindedir.
Tanzir ayetleriyle (İsra 17/88, Hud 11/13, Bakara 2/23) ile Kur’an’ın bir benzerinin getirilmesi talep edilerek cümle âleme ilahi kelamın i’cazı ve insanoğlunun da aczi ilan ve ispat edilmiştir. Bu meydan okumanın son noktası ise mukattaa harflerinin benzerinin getirilmesidir. Mukattaa harflerindeki i’caz ile Cenab-ı Hak sanki tüm mahlûkata manen şöyle hitap etmektedir: “Ben sizden beliğ manaları, hükümleri, hakikatleri ifade eden yüksek hutbeleri ve nutukları istemiyorum. Yalnız şu tadad ettiğim harflerden bir nazire yapınız -velev iftira ve hikâyelerden ibaret bile olursa olsun!”
Mütekellim-i Ezeli, mukattaa harflerini öyle seçmiştir ki, harflerin bütün kısımlarının yarısını almıştır. Mu’cizat-ı Kur’aniye Risalesinde bu mu’cizevi hakikate şöyle dikkat çekilmiştir:
“Surelerin başında mezkûr olan huruf, hurufâtın aksam-ı malumesi olan (1) mechure, (2) mehmuse, (3) şedide, (4) rihve, (5) zelaka, (6) kalkale gibi aksam-ı kesiresinden her bir kısmından nısfını almıştır. Kabil-i taksim olmayan hafifinden nısf-ı ekser, sakîlinden nısf-ı ekall olarak bütün aksamını tansif etmiştir. Şu mütedahil ve birbiri içindeki kısımları ve iki yüz ihtimâl içinde mütereddit yalnız gizli ve fikren bilinmeyecek bir tek yol ile umumu tansif etmek kabil olduğu halde, o yolda, o geniş mesafede sevk-i kelâm etmek, fikr-i beşerin işi olamaz, tesadüf hiç karışamaz.”
Bu makalenin gayesi Aziz Üstad’ın yukarıdaki cümlesinin manası bir nebze idrak etmeye çalışmak ve “iki yüz (200) ihtimal” hesabının tahkiki yolunda iz sürmek olacaktır.
Kur’an’ın 114 suresinin çeyreği olan (dörtte biri / yarısının yarısı) 29 surenin başında mukattaa harfleri yer alır. Kur’an’ın seçtiği mukattaa harfleri ise (elif-i sakine hariç) hece harflerinin yarısıdır. Tercih edilen 14 harf, Arapça’da daha sık kullanılan ve söylenmesi daha kolay olan harflerdir.
Mukattaa harfleri |
ا |
ح |
ر |
ط |
ع |
س |
ص |
ك |
ل |
م |
|
ن |
ه |
ي |
ق |
||
Mukattaa harfleri değil |
ب |
ت |
ث |
ج |
خ |
د |
ز |
ظ |
غ |
ش |
|
ذ |
ض |
ف |
و |
Arabî harfler bir cihetle hems (mehmuse) ve cehr (mechure) olarak ikiye ayrılır. Hems, sesin gizli çıkmasıdır. Istılahi olarak, harf mahrecinden çıktığı esnada nefesin harfle beraber akması hâlidir. Cehr ise, sesin yükseltilmesidir. Harfler telaffuz edilirken nefesin akmaması, hapsolması neticesinde sesin kuvvetle çıkmasıdır.
Hems harfleri 10 tanedir. Bu harfler فحثه شخص سكت lâfzı ile temsil edilmiştir. Cehr harfleri ise 18 tanedir ve ظل قو ربض اذ غزا جند مطيع ifadesiyle formülleştirilmiştir. 10 hems harfinden 5’i mukattaa harfi olarak seçilmiştir.
Mukattaa harfi |
ح |
س |
ص |
ك |
ه |
Mukattaa harfi değil |
ت |
ث |
خ |
ش |
ف |
Cehri 18 harfin de 9’u mukattaa harfidir, 9’u ise mukattaa harfi değildir.
Mukattaa harfi |
ا |
ر |
ط |
ع |
ق |
ل |
م |
ن |
ي |
||
Mukattaa harfi değil |
ب |
ج |
د |
ز |
ذ |
ض |
ظ |
غ |
و |
Bir başka açıdan Arabî harfler şiddet, rihvet ve beyniyye olarak üçe ayrılır. Harfler sükûn ile okunduğu zaman sesin ve nefesin beraberce akmasına rihvet, hiçbir zaman akmamasına ise şiddet denilir. Bazı harfler ise ne tamamen akar, ne de tamamen hapsolur. Bu harflere ise ortada olma manasında beyniyye denilir. 28 harfin 15’i rihvet, 8’i şiddet ve 5’i de beyniyyedir.
Şiddet harflerinin 4’ü mukattaa harfi olarak seçilmiştir.
Mukattaa harfi |
ا |
ط |
ق |
ك |
Mukattaa harfi değil |
ب |
ت |
ج |
د |
Rihvet harflerinin 15’inden 5 tanesi mukattaa harfi olarak seçilmiştir.
Mukattaa harfi |
ي |
ح |
س |
ص |
ه |
Mukattaa harfi değil |
و |
ث |
خ |
ز |
ذ |
ش |
ض |
ظ |
غ |
ف |
Beyniyye harflerinin 5’i de mukattaa harfi olarak seçilmiştir.
ر |
ع |
ل |
م |
ن |
Arabî harfler bir cihetten de izlak ve ısmat olarak ayrılır. İzlak, söylenmesi çabuk, seri ve kolay olan harflerdir. Ismat ise dilin telaffuz zorluğu çektiği harflerdir. İzlak harfleri hafif, ısmat harfleri ise ağır harflerdir.
İzlak harfleri 6 tanedir. Bu harflerden 4’ü mukattaa harfi olarak seçilmiştir.
Mukattaa harfi |
ر |
ل |
م |
ن |
Mukattaa harfi değil |
ب |
ف |
Ismat harfleri ise 22 tanedir. Bu harflerin ise 10’u mukattaa harfi olarak seçilmiştir.
Mukattaa harfi |
ص |
ط |
ح |
ا |
س |
ع |
ق |
ك |
ه |
ي |
|||
Mukattaa harfi değil |
خ |
ض |
ظ |
غ |
ت |
ش |
ث |
ج |
د |
ز |
ذ |
و |
Kalkale, kuvvetli bir ses işitinceye kadar mahrecin kımıldamamasıdır. Bu harflerin üzerinde beklenildiğinde vurguya benzer bir ses oluşur. Kalkale harfleri 5 tanedir. Bu harfler قطب جد lafzında toplanmıştır. Kalkale harflerinin 5’inden 2’si mukattaa harfidir.
Mukattaa harfi |
ط |
ق |
|
Mukattaa harfi değil |
ب |
ج |
د |
Şimdiye kadar tahlil edilenleri düzenlediğimizde, aşağıdaki tablo oluşur. Bu tabloda yer alan “beyniyye” ve “musmate” Mu’cizat-ı Kur’aniye Risalesinde zikredilmemiştir. Beyniyyenin zikredilmemesi anlamlıdır. Çünkü ihtimal hesabına tesiri yoktur. Lakin -zikretmemiş olsa da- “musmate” hesaplara dâhil edilmiş olmalıdır.
Harf sayısı |
Mukattaa harfleri |
İhtimal |
|
(1) Mechure |
18 |
9 |
18/9 = 2 |
(2) Mehmûse |
10 |
5 |
10/5 = 2 |
(3) Şedîde |
8 |
4 |
8/4 = 2 |
(4) Rihve |
15 |
5 |
15/5 = 3 |
Beyniyye |
5 |
5 |
5/5 = 1 |
(5) Zelâka |
6 |
4 |
6/4 = 1,5 |
Musmate |
22 |
10 |
22/10 = 2,2 |
(6) Kalkale |
5 |
2 |
5/2 = 2,5 |
Mukattaa harfleri olarak tüm harf kısımlarının yarısının tercih etmesi ihtimalini hesaplamak için bütün ihtimallerin çarpımı yapılır.
Sonuç = 2 x 2 x 2 x 3 x 1 x 1,5 x 2,2 x 2,5 = 198’tir.
Böylece Bediüzzaman Said Nursi’nin Yirmi Beşinci Söz’de ifade buyurduğu “iki yüz (200) ihtimâl içinde mütereddit yalnız gizli ve fikren bilinmeyecek bir tek yol ile umumu tansîf etmek” hakikatinin tahkiki gerçekleşmiştir. Ancak küçük bir fark vardır. Anlaşılan Aziz Üstad 198 rakamını -yüzlük basamak değerine bütünleyip- yaklaşık değer olarak 200’ü tercih etmiş olmalıdır.
Not: İşaratü’l İ’caz’daki yer alan “Hece harflerinin mehmuse, mechure, şedide, rehve, müsta’liye, münhafıza, mütbika, münfetiha gibi çiftli cinslerinin herbirisinden yine nısıf almıştır… Kur’an-ı Azimüşşanın, surelerin başındaki huruf-u mukattaanın zikredilen minval üzerine tansifleri hakkında ihtiyar ettiği tarik, 504 ihtimalden intihap edilmiştir.” ihtimal hesabı ise, inşaallah bir başka yazının konusu olacaktır.